Wereldbodemdag 2025 | Thijs de Bruijn
De ondergrond als bron van oplossingen
Thijs de Bruijn, projectmanager bij The Green Village Delft
Weersextremen als gevolg van klimaatverandering zijn met name in de stad steeds zichtbaarder én voelbaarder. Zo zorgt slecht infiltrerend regenwater voor wateroverlast en draagt verharding bij aan het stedelijk hitte-eiland-effect. De bodem speelt een cruciale rol in het opvangen van water, het verkoelen van de stad en het ondersteunen van groen. Maar hoe kan een stedelijke bodem, die vaak overvol en verhard is, die rol nog vervullen?
Innovatie in klimaatadaptatie
Bij The Green Village, het fieldlab voor duurzame innovaties op TU Delft Campus, wordt deze vraag onderzocht. In dit bewoonde en regelluwe “openluchtlaboratorium” werken ondernemers, onderzoekers, kennisinstellingen en overheden samen aan oplossingen voor een klimaatbestendige gebouwde omgeving. Innovaties worden hier ontwikkeld, getest en verbeterd zodat deze klaar zijn voor toepassing in de praktijk.
The Green Village fungeert als brug tussen wetenschap en praktijk. Gemeenten, woningcorporaties, advies- en ingenieursbureaus en andere professionals komen hier om te leren, vroegtijdig feedback te geven en mee te werken richting opschaling. Hun inzichten helpen de ondernemers om hun innovaties verder te verbeteren om zo de kans op succesvolle opschaling te vergroten.
Innoveren in de bodem
De ondergrond is onlosmakelijk verbonden met het maaiveld. In het stedelijk gebied is dat maaiveld vaak verhard. Zo wordt op The Green Village de Urban Cooling System getest: een systeem dat water opslaat in kratten, vlak onder het maaiveld. Dit opgevangen regenwater kan vervolgens weer verdampen via het keramieken straatwerk en kan zo de oppervlaktetemperatuur met wel 10 graden verlagen. Ook groene parkeerplaatsen hebben een directe relatie met de bodem. Onder het gras ligt een substraatlaag van minimaal 30 cm, essentieel voor goede worteling en waterdoorlatendheid. Op warme dagen draagt verdamping bovendien bij aan verkoeling van de lucht.
Op de WaterStraat, eveneens onderdeel van fieldlab The Green Village, wordt de bodem benut voor slimme waterberging. Zo is de Bufferblock ontworpen voor gebieden met hoge grondwaterstanden en kan het dankzij het sterke ontwerp vlak onder het oppervlak worden geplaatst. De ondergrondse waterkelders van Trewatin, die hier worden getest, zijn modulair en aanpasbaar aan lokale bodemcondities. De ondergrondse waterkelders van Trewatin kunnen juist aangepast worden naar de eigenschappen van de ondergrond, variërend in grootte van 0.75m tot 2.75m.
In gebieden die te kampen hebben met bodemdaling, is het juist waardevol om een lichtgewicht wegfundering toe te passen. Een voorbeeld hiervan is een Schuimglas wegfundering, gemaakt van residuen uit de glasindustrie. Dit materiaal weegt slechts 200 kilo per kuub en kan ook water bergen.
Als we dieper in de bodem van The Green Village afdalen, naar het eerste watervoerend pakket, komen we de innovaties van FieldFactors en de Schelpenbron van Ecologisch Water Beheer tegen. Deze twee partijen filteren regenwater en slaan dat dieper op in de bodem voor seizoensopslag. Bij een project door FieldFactors bij het Sparta stadion is een gebied van 40.000m2 afgekoppeld waarbij een ondergrondse opslag van maar liefst 1300 m3 is gerealiseerd!
Nog veel dieper in de bodem gaat de innovatie van Canopus Drilling Solutions. Dit bedrijf heeft twee bodemlussen geboord van ieder 400 meter diep om het naastgelegen kantoor te verwarmen en te koelen. Dankzij de innovatieve boortechniek kunnen bodemlussen een stuk sneller aangelegd worden.
Uitdagingen
Net als bij veel andere stedelijke projecten, vormt het ruimtegebrek en de drukte in de ondergrond een uitdaging voor deze innovaties. Bij de inrichting van een straat moet zorgvuldig worden afgestemd waar waterberging mogelijk is, zonder conflicten met bestaande infrastructuur. Hetzelfde geldt voor het creëren van ruimte voor boomwortels. Dit alles vraagt om een integrale aanpak.
Ook bij bodemdaling valt nog winst te behalen. Door de volledige levensduur van het wegdek mee te nemen in de kostenafweging, worden vervangingskosten door verzakking eerlijker meegenomen. Zo valt een investering vooraf beter te verantwoorden.
Wil je verder praten over het bouwen aan een klimaatbestendige stad, ben je benieuwd naar nieuwe oplossingen of wil je iets tot op de bodem uitgezocht hebben? Neem een kijkje op thegreenvillage.org en/of neem contact op met Thijs de Bruijn via t.w.debruijn@tudelft.nl
Volg Wereldbodemdag op LinkedIn voor nieuwe artikelen en updates!