Een hoopvolle toekomst voor het bodemwerkveld

PFAS-verontreinigingen, water en bodem sturend en overvolle baggerdepots: een greep uit de bodemthema’s die momenteel in de media leven. Maar hoe zullen deze thema’s zich in de toekomst ontwikkelen en welke nieuwsberichten zullen we dan zien? JongBodem heeft in opdracht van de Vereniging Kwaliteitsborging Bodem (VKB) onderzoek gedaan naar de toekomst van het bodemwerkveld. We onderzochten welke thema’s zowel jonge als ervaren bodemprofessionals belangrijk vinden en welke onderwerpen een steeds grotere rol gaan spelen. Deze informatie verzamelden we door middel van interviews en een sessie met jonge professionals.

Een van de meest genoemde verwachtingen voor het bodemwerkveld is dat de huidige trend waarbij de focus van bodemonderzoek op uitsluitend chemische bodemaspecten verschuift naar een bredere aandacht voor de fysische en biologische bodemkwaliteit zal doorzetten. Advies over het streven naar vitale bodem wordt steeds belangrijker, net als de rol van de bodem bij het aanpakken van maatschappelijke vraagstukken zoals klimaatadaptatie. Bovendien ontdekken we door de ontwikkeling van kennis en technologische innovaties voortdurend nieuwe verontreinigende stoffen, waarvoor bodemonderzoek en sanerings-adviezen nodig blijven. Dit betekent echter niet noodzakelijk dat we meer metingen gaan uitvoeren, omdat dat niet altijd duurzaam en betaalbaar is. Tot slot zullen digitalisering en verbeterde data-analyse belangrijke kansen bieden voor het toekomstige bodemwerkveld. Voor alle onderwerpen is een nauwere samenwerking tussen bodemprofessionals en experts uit andere vakgebieden belangrijk.

JongBodem organiseerde een sessie waarin jonge bodemprofessionals werkten aan toekomstige nieuwsitems vanuit het bodemwerkveld. We kozen we voor drie artikelen over de thema’s gezonde bodems, grondverzet en klimaatadaptatie. De jonge professionals dachten na over welke zaken in het nieuws zouden komen. Daarbij kregen ze de vraag: waar ontwikkelt het werkveld naartoe en welke kennis, data en informatie is nodig om daar te komen.

Voor het thema gezonde bodem luidde het verwachte nieuws dat landbouwbodems in Nederland over tien jaar weer gezond zullen zijn. Dit bereikten we dankzij goede samenwerking tussen diverse experts en het treffen van creatieve maatregelen. We zien dat het thema dat aandacht voor het thema grondverzet een positief effect heeft op de brede milieukwaliteit (lucht, bodem, water, ecologie en klimaat). Cruciale punten hiervoor zijn lokaal en circulair werken en het organiseren van een slim netwerk van organisaties dat praktijkgericht werkt met een sterke kennisbasis.

Voor het thema klimaatadaptatie werd in het nieuwsartikel de koppeling gelegd tussen bodembeheer en klimaatadaptatie. De kop luidde: ‘Gouden landbouwgronden van Europa liggen in Nederland en zorgen voor recordopbrengsten’. In Nederland hebben we de bodems namelijk zo beheerd en de landbouwstrategieën zodanig aangepast dat we ondanks klimaatverandering hoge gewasopbrengsten hebben.

Er is dus een hoopvol en positief perspectief voor jonge professionals! Zij verwachten in de toekomst positieve berichten over de bodem en de wereld in het nieuws terug te zien. Voor jonge professionals zijn hoop en optimisme cruciaal voor werkplezier en een gerust gevoel over de toekomst. Een positieve instelling motiveert verandering veel meer dan hopeloosheid. Gelukkig is er steeds meer positieve aandacht voor de bodem, zoals de Bodemdierendagen en de Wereldbodemdag. Laten we samen met collega’s van andere disciplines werken aan gezonde bodems voor positieve krantenartikelen in de toekomst!

Laura Timmermans en Lotte Mathu

Gemeente Zwolle en Witteveen+Bos

Laura Timmermans, adviseur bodem en ondergrond bij de gemeente Zwolle en bestuurslid JongBodem schreef dit artikel samen met Lotte Mathu, landschapsecoloog bij Witteveen+Bos en oud-bestuurslid van JongBodem