Stel je voor: je loopt door een aardappelveld. In je hand heb je een apparaat met daarop draaiend een fitsende app die een schat aan informatie over de ondergrond oplepelt. In één helder overzicht kan je de verschillende bodemlagen zien met hun fysische en chemische eigenschappen. In een ander paneel zie je de bemestingsen grondbewerkingsgeschiedenis. Weer een ander venster vertelt je wat er komend jaar aan organische stof gaat afbreken, hoeveel nitraatuitspoeling je kan verwachten en wat de geraamde oogst is. Met zoveel informatie is het nemen van beslissingen over irrigatie, gewasbescherming of bemesting makkelijker dan ooit, toch?

Samen met de gemeente Almelo, de Provincie Overijssel, Bioclear Earth en Deltares startte de gemeente Zwolle in 2021 een pilot duurzaam saneren met groen. Het doel van deze pilot is inzichtelijk maken hoe bomen en helofytenflters (rietflters) de chemische waterkwaliteit kunnen verbeteren.

De Risicotoolbox Grondwater is een nieuw instrument in het bodeminstrumentarium van het RIVM. De aanleiding voor het ontwikkelen van de Risicotoolbox Grondwater is dat onder de Omgevingswet de verantwoordelijkheid voor het grondwater grotendeels verschoven is van provincie naar gemeenten en waterschappen. Daarbij biedt de Omgevingswet ook meer ruimte voor lokale afwegingen. De risicotoolbox geeft daarbij ondersteuning door antwoord te geven op de vraag: Welke vormen van gebruik kunnen wel en welke kunnen niet met het grondwater?

Je kunt het niet zien als je door de stad loopt, maar er speelt zich van alles af in de wereld onder je voeten. Als je door deze wereld kon wandelen, zou je een weg moeten banen door een wirwar van boomwortels, kabels, leidingen, funderingen, parkeergarages, afvalcontainers en grondwaterstromen. Je zou moeten oppassen dat je niet stapt op souvenirs uit het verleden, zoals eeuwenoude potten, ontplofbare oorlogsresten of historische verontreinigingen. Bovendien zou je je verwonderen over de diversiteit aan organismen die onder de grond leven en de complexe schimmelnetwerken die informatie en voeding transporteren naar plantenwortels.

De European Green Deal is Europa’s gezamenlijke reactie op klimaatverandering. Het doel is het eerste klimaatneutrale continent ter wereld te worden. Onderdeel van deze strategie: een netto-uitstoot van broeikasgassen, waaronder koolstofdioxide, van nul tegen 2050. Ecosysteemherstel wordt als een van de kernoplossingen voorgesteld om de doelstelling te halen. Gezonde ecosystemen hebben de kracht om een waardevolle bijdrage te leveren aan de vastlegging van koolstof en zo ook aan klimaatmitigatie.

Werken aan een goede bodemkwaliteit staat tegenwoordig hoog in het vaandel bij veel boeren. Vooral met een steeds extremer wordend klimaat kan de bodemkwaliteit doorslaggevend zijn in opbrengst en productkwaliteit, en daarmee in het teeltsaldo. In de kringlooplandbouwvisie van het ministerie van LNV wordt geschreven dat bodemkwaliteit de basis vormt van kringlooplandbouw. Organische stof krijgt hierbij speciale aandacht waarbij de voordelen van een hoog organische stofgehalte benoemd worden.

U kent het wel. Vrijwel dagelijks zien we berichtgevingen uit de media over calamiteiten veroorzaakt door grondroerende werkzaamheden. Krantenkoppen zoals “brandweer ontruimt woningen wegens gaslek” of “Overstroming & sinkholes door kapotte waterleiding” passeren regelmatig de revue. Werden volgens het Agentschap Telecom in 2016 “slechts” voor € 26.9 miljoen aan directe herstelkosten gemaakt, in 2021 steeg dit cijfer al naar maar liefst € 41.2 miljoen. De indirecte kosten, veiligheid van uitvoerend personeel alsmede de maatschappelijke impact zijn daarbij nog niet eens meegenomen.

Nederlandse onderzoekers blinken uit in het onderzoek naar het functioneren en beheren van landbouwbodems, zowel in Nederland als elders in de wereld.