Blue Carbon: Koolstofopslag in marine ecosystemen als kans voor klimaatmitgate

De European Green Deal is Europa’s gezamenlijke reactie op klimaatverandering. Het doel is het eerste klimaatneutrale continent ter wereld te worden. Onderdeel van deze strategie: een netto-uitstoot van broeikasgassen, waaronder koolstofdioxide, van nul tegen 2050. Ecosysteemherstel wordt als een van de kernoplossingen voorgesteld om de doelstelling te halen. Gezonde ecosystemen hebben de kracht om een waardevolle bijdrage te leveren aan de vastlegging van koolstof en zo ook aan klimaatmitigatie.

Bij ecosystemen met een hoge potentie voor koolstofopslag (ook wel koolstofsequestratie genoemd) denken wij vaak aan mangroven of tropische bossen. In Nederland hebben we echter een ecosysteem wat meer koolstof per m2 kan vastleggen dan boreale bossen. Het gaat om kust en marine ecosystemen, zoals kwelders en zeegras. De gemiddelde koolstofvoorraad in Nederlandse kwelders is 917 ton CO2/ha, in tegenstelling tot 160 ton CO2/ha in boreaal bos (1).

De term ‘Blue Carbon’ beschrijft de vastlegging van CO2 in mariene kustmilieus wereldwijd. Een belangrijk aspect van het vastleggen van koolstof in kustmilieus betreft de sedimentatie. Dit zorgt ervoor dat de koolstof wordt vastgelegd en daarmee opgeslagen. Blue Carbon is expliciet in het klimaatakkoord genoemd als een mogelijke maatregel om de koolstofvoorraad te beschermen en te vergroten door vastlegging. Maar in projecten wordt nog zelden ingespeeld op Blue Carbon doelstellingen.

Door een meer natuurlijke inrichting van onze kustlijn, waarin kwelders een integraal onderdeel van de kustbescherming zijn, kunnen wij oplossingen vinden voor klimaatmitigatie en -adaptatie. Toch kiezen wij er in Nederland vaak voor om ons van de natuur af te schermen in plaats van met haar samen naar oplossingen te zoeken. Steeds hogere dijken en het afsluiten van de estuaria heeft tot veiligheid geleid, maar is ten koste gegaan van ecologisch waardevolle ecosystemen. Dit is deels te begrijpen, maar toch roep ik op om de natuurlijke processen die ons kunnen helpen niet uit het oog te verliezen. Nederland heeft een lange kustlijn met genoeg kansen. Laten we op zoek gaan naar de kansen voor behoud en uitbreiding van kwelders. Natuur is de beste ingenieur en uiteindelijk de basis voor al het leven. Dus laten we in de strijd tegen klimaatverandering naar de natuur luisteren en dichtbij huis naar oplossingen zoeken, waarin natuur de protagonist van elk verhaal is

Leonie Koenders

Leonie Koenders heeft veel liefde en passie voor onze aarde. Met een achtergrond in klimaatwetenschappen zet ze zich het liefst in op het raakvlak van natuur en sociale inclusiviteit. In haar werk bij Arcadis werkt ze aan verschillende natuur- en waterprojecten, onder ander aan de mogelijkheden voor koolstofvastlegging in mariene milieus. Buiten haar werk is ze vaak in haar moestuin bezig om groenten, fruit, insecten en bij(on)kruid een plekje te geven.

Dit artikel verscheen eerder in Vakblad Boden december 2023